پس از باران

آنطور که مسئولان گیلان گزارش داده‌اند فقط طی سه روز معادل یک میلیارد و ۴۰۰ متر مکعب بارش در رشت و استان اتفاق افتاده است که سرریز شدن این حجم از نعمت الهی به جای آنکه ما را خوشحال کند، بیشتر نگران و مضطرب کرده است.

بارش بی سابقه و مستمر باران در رشت و بحرانی شدن اوضاع رشتوندان، پای برخی مسئولان کشوری را به رشت سیل‌زده کشاند تا از نزدیک اوضاع شهر باران‌های نقره‌ای را مدیریت و راهبری کنند.

در طول سه روز و از ابتدای وقوع بحران سیل در رشت، بیش از ۵ جلسه مدیریت بحران در گیلان تشکیل شد و همچنین مسئولان استان و کشور با حضور میدانی از محلات سیل‌زده رشت از جمله پیربازار، شهید دیانتی، مسکن مهر و سیاه اسطلخ بازدید کرده و تلاش کردند تا کمترین آسیب به رشتوندان برسد.

«هادی حق‌شناس» استاندار گیلان از همان ابتدای وقوع سیل و بالا آمدن آب رودخانه‌های رشت، دستور خروج اضطراری ساکنین برخی محلات رشت را صادر کرد و با ورود و همراهی به موقع نیروهای بسیج، سپاه و امداد و نجات، برخی ساکنین پیربازار به مکان امن منتقل و اسکان داده شدند.

آنطور که جمعیت هلال احمر گیلان اعلام کرده تاکنون حدود ۲۵۰ خانواده رشتی متأثر از سیل به مناطق امن منتقل شدند و همچنین تاکنون سه هزار بطری آب و ۲ هزار قرص نان در بین سیل زدگان توزیع شده‌است.

همدلی هلالی‌ها به اینجا ختم نمی‌شود و این احساس نوع‌دوستی ایرانی آنها را از سایر استان‌های کشور به گیلان کشانده تا به کمک هم رشت بحران زده را از آب و گِل در آورند. از این رو با کمک نیروهای جمعیت هلال‌احمر استان‌های قزوین، تهران، زنجان، اردبیل و البرز، تخلیه آب منازل مسکونی غرق‌آبی شده رشت در دستور کار قرار گرفت.

اعزام ۲ فروند بالگرد عملیاتی به گیلان

«بابک محمودی» رئیس سازمان امداد و نجات کشور که به همراه رئیس سازمان مدیریت بحران، خودش به گیلان رسانده، از اعزام ۲ فروند بالگرد عملیاتی به گیلان خبر داده و می‌گوید: سازمان امداد و نجات کشور با تمام توان و امکانات لجستیکی در کنار مردم گیلان و رشت است تا هر چه زود از بحران باران خارج شویم.

آنطور که استاندار گیلان گفته؛ در برآورد اولیه کارشناسان، سیل اخیر به ۲ هزار واحد مسکونی در رشت خسارت زده که البته آمار دقیق خسارت برف و باران به گیلان و رشت پس از بررسی‌های میدانی و راستی‌آزمایی، نهایی می‌شود.

«حسین ساجدی‌نیا» رئیس سازمان مدیریت بحران کشور که شبانه خودش را به رشت بحران زده رسانده بود، می‌گوید: مردم نگران خسارات سیل نباشند، هر گونه خسارت مناطق سیل‌زده جبران می‌شود.

به گفته وی، پس از برآورد و بر اساس قانون در بخش‌های مختلف اعم از بیمه، وام و کمک بلاعوض، خسارت‌های ناشی از سیل در گیلان جبران می‌شود.

وقتی «باران همدلی» در رشت شدت می‌گیرد

در کنار حضور میدانی نیروهای امدادی و دستگاه‌های خدمات رسان در ماجرای «باران رشت»، پای کار آمدن نیروهای بسیج و سپاه و گروه‌های جهادی در کمک رسانی به مردم سیل‌زده شهرستان رشت با محوریت سردار دامغانی فرمانده سپاه قدس گیلان، نشان داد که «باران همدلی» در استان بسیار شدیدتر از باران سیل‌آسای رشت است.

در حالی که اکثر مردم، فقط چهره پشت میز نشینی و کار در ساعت اداری را از مسئولان در ذهن دارند، در همین حوالی مسئولانی را می‌شناسم که با رشت‌گردی شبانه و مسئولانه، ثابت کردند که خدمت برای مردم را نباید به زمان و مکان خاصی معطوف کرد.

آیت‌اله فلاحتی نماینده ولی فقیه در گیلان از مناطق سیل‌زده رشت بازدید کرد و در دیدار چهره به چهره با سیل‌زدگان در جریان امدادرسانی و خدمات صورت گرفته دستگاه‌ها قرار گرفت و نسبت به تسریع در خدمات‌دهی و خروج رشتوندان از شرایط بحرانی تاکید کرد.

مواکب پای کار خدمت‌رسانی

سیل رشت که آمد «باران همدلی» مواکب هم از راه رسید، مواکبی که تا دیروز بساط خدمت‌رسانی به زوار امام حسین (ع) را در مسیر نجف به کربلا پهن کرده بودند، امروز در محلات سیل‌زده رشت حضور یافته و آنطور که آمارها نشان می‌دهد بیش از ۶۰۰ پرس غذای گرم توسط مواکب گیلانی تهیه و بین سیل‌زدگان رشتی توزیع شد که البته این خدمت‌رسانی به آسیب‌دیدگان تا خروج از بحران ادامه خواهد یافت.

عارضه‌یابی دقیق از یک بحران ریشه‌دار

اما بگذارید گریزی هم به علل و عوامل فاجعه سیل اخیر رشت بزنیم؛ آنطور که هادی حق‌شناس استاندار گیلان گفته؛ ریشه مشکل آب گرفتی محلات رشت را باید در عدم ساماندهی شبکه فاضلاب جستجو کرد.

وی با ارائه آماری از میانگین اجرای طرح‌های فاضلابی و تصفیه‌خانه‌ها در کشور، از پایین بودن سهم گیلان در اجرای این طرح‌ها انتقاد کرده است.

این‌طور که استاندار گیلان آمار داده؛ میانگین طرح‌های فاضلابی و تصفیه‌خانه‌ها در کشور بیش از ۶۶ درصد است در حالی که این آمار در گیلان به ۲۶ درصد هم نمی‌رسد و این اختلاف ۴۰ درصدی شاید یکی از دلایل اصلی بحران سیل اخیر رشت باشد، حالا اینکه مقصر و مسبب این کوتاهی‌ها و عقب‌ماندگی‌ها در گیلان چه کسی است، بماند و در فرصت مناسب باید به آن پرداخت اما از فرصت به دست آمده «تهدید» باید بهترین بهره را برد.

فرصت طلایی برای جبران عقب‌ماندگی‌های گذشته در گیلان

البته اینکه کوتاهی‌ها در حوزه زیرساخت‌های معیوب رشت و گیلان را فقط گردن یک سازمان یا نهاد خاص بیاندازیم چندان منصفانه نیست، اما آگاهی مسئولان کشور از شرایط بحرانی شبکه معیوب فاضلاب گیلان و رشت، اگرچه کم‌کاری‌ها در ادوار گذشته و حال را نمایان کرد اما فرصتی شد تا برای ترمیم زیرساخت‌های فاضلابی گیلان از کشور اعتبار جذب کنیم و مسئولان استان گیلان نباید این فرصت طلایی را برای جبران عقب‌ماندگی‌های گذشته بسوزانند.

گذشته از هر گونه تحلیل‌های احساسی و یا کارشناسی باید گفت که باران اخیر در رشت در دهه‌های اخیر کم سابقه بوده به طوری که در کمتر از سه روز یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون متر مکعب بارش در رشت و گیلان اتفاق افتاده است و این حجم از بارش باران آن هم در زمان کوتاه، طبیعتاً مدیریت بحران را با چالش روبرو می‌کند اما پای کار آمدن به موقع همه دستگاه‌ها، بسیج امکانات و همچنین توجه به هشدارهای هواشناسی سبب شد تا بحران باران در رشت و گیلان کم‌ترین خسارت را به شهروندان وارد کند.

اما جدا از دعواهای غیرمسئولانه، باید از این ظرفیت، نعمت و فرصت پیش آمده سیل اخیر رشت بهترین بهره را گرفت و با درس گیری از این بحران برای بحران بعدی پیش‌بینی و پیشگیری کرد با توجه به تغییرات اقلیمی، شاید وقوع سیل بعدی خیلی نزدیک باشد.