مهاجرت به گیلان، فرصت یا تهدید

یکی از مسائل چالش برانگیز در برنامه ریزی گیلان، مهاجرت های گسترده به این استان و تغییرات سریع جمعیتی است که سیمای جمعیت در استان گیلان را به نوعی تغییر داده است.

جمعیت گیلان به ویژه در شهرهایی مانند رشت، به دلیل مهاجرت های داخلی و خارجی به سرعت در حال افزایش است و این تغییرات جمعیتی به مشکلاتی مانند تراکم جمعیت، بیکاری، کمبود مسکن و فشار بر زیرساخت های شهری منجر شده و برنامه ریزی دقیق را با مشکل مواجه می کند.

طی سال های اخیر شاهدیم که ساخت وسازها در گیلان به سبب ورود مهاجران به استان تغییرات ماهوی پیدا کرده و یا اغلب مناطق مهاجرپذیر استان در تغییر فرهنگ و سبک زندگی، باهویت ذاتی گیلان تفاوت معناداری به خود دیده است.

رشت به عنوان مرکز استان نمونه خوبی برای ارزیابی از روند مهاجرتی در گیلان است. در این کلان شهر شمال کشور محلاتی وجود دارد که تنها در یک متغیر یعنی تراکم جمعیتی گیلک زبان در اقلیت هستند و این مهم در فرهنگ عمومی، رفتار اجتماعی و حتی کنشگری های اقتصادی مؤثر و تعیین کننده هستند.

علی ای حال، اینکه مهاجرت به استان گیلان تا چه میزان اثرات مثبت و منفی داشته، نیازمند واکاوی و پایش دقیق سیاست گذاران و پژوهشگران است اما به طورکلی آهنگ مهاجرت در استان گیلان نشان می دهد، میزان بهره برداری از فرصت مهاجرت در استان گیلان بیشتر به تهدید شبیه تر است.

وحید طیفوری معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان گیلان در گفت وگو با خبرنگار فارس با تایید روند فزاینده مهاجرت به گیلان طی سال های اخیر، می گوید: طی دو سرشماری گذشته روند مهاجرت در گیلان تغییر و میزان مهاجرت پذیری گیلان نسبت به مهاجرت از استان مثبت شده است.

به گفته وی، علل اصلی مثبت شدن جمعیت مهاجر به گیلان به عوامل مختلفی بستگی دارد که از مهم ترین آنها روند خشکسالی در مرکز کشور، وجود جاذبه های زیست محیطی و گردشگری در گیلان و بخشی دیگر نیز به دلیل پایین بودن قیمت زمین در استان است که موجب افزایش تمایل گردشگران به خرید زمین در استان و افزایش مهاجرت شده است.

بررسی ها نشان می دهد مهاجرت وجوه مثبت و منفی فراوانی دارد و مثبت شدن مهاجرت همیشه بد نیست. وقتی مهاجران به منطقه ای وارد و در فرهنگ منطقه مهاجرپذیر هضم شوند و یا آورده ای برای منطقه داشته باشد، یقیناً اثرات مثبتی را پدید خواهند آورد اما در مقابل، اگر در پس مهاجرت، خورده فرهنگ ها از جای دیگر آورده شوند و فرهنگ و سبک زندگی منطقه مهاجرت پذیر را تغییر دهد، قطعاً تأثیر منفی خواهد گذاشت.

معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه ریزی گیلان می گوید: ما نه تنها به عنوان مسئول بلکه باید به عنوان ساکنان گیلان برای مهاجرت برنامه مشخص و مدونی داشته باشیم.

به گفته طیفوری، متأسفانه برنامه منظمی در کشور و گیلان به لحاظ اینکه در مواجه به مهاجران داخلی و خارجی چگونه برخورد کنیم، وجود ندارد و علاوه برآن، اطلاعات دقیقی از مهاجرت های داخلی نیز در دسترس نیست.

آمارها و تحلیل های آن گواهی می دهد در آینده نزدیک، روند مهاجرتی در گیلان مثبت تر نیز خواهد شد و ازاین رو می طلبد، سیمای مهاجرت در گیلان و مهاجران در آن ساماندهی شوند.

افرادی که برای خرید زمین، ملک یا سرمایه گذاری وارد استان می شوند باید برای هرکدام از این گروه های هدف برنامه ریزی وجود داشته باشد تا بر اساس اهداف و منافع ملی و استانی، روند مهاجرت در استان ساماندهی و توزیع مهاجرتی رقم بخورد و تراکم مهاجرت در یک منطقه خاص، مشکل ساز نشود.

تصمیم گیری در حوزه مهاجرت و نظارت بر فرایند ورود مهاجران از تکالیف دولت است و باید در کشور و استان گیلان با حساسیت بیشتری دنبال شود تا فرصت های این متغیر جمعیتی در استان به تهدید ماهوی تبدیل نشود.