درباره ی احداث اولین خیابان مدرن رشت چه میدانید؟

گیلان نوا؛ سال ۱۳۰۳  خورشیدی بود که طرح و اجرای نخستین خیابان اصلی و سراسری رشت کلید خورد.

سال ۱۳۰۳  خورشیدی بود که طرح و اجرای نخستین خیابان اصلی و سراسری رشت کلید خورد. احداث آن  به دستور محمد حسین خان آیرم که در آن زمان حاکم نظامی گیلان و فرمانده تیپ مختلط مستقل گیلان بود رخ داد. این خیابان منتهی به میدان شهرداری ، ابتدا «ناصریّه» یا «سردار سپه» نام داشت و بعد‌ها «پهلوی» شد و بعد از انقلاب اسلامی به خیابان امام خمینی (ره) تغییر نام داد. در آن زمان مسیر این خیابان از میدان شهرداری آغاز می‌شد و تا میدان فرهنگ فعلی ادامه داشت و از آنجا به طرف پل عراق و نزدیک پادگان رشت به پایان می‌رسید.
محمود نیکویه نویسنده کتاب تاریخچه بلدیّه رشت درباره احداث این خیابان که در سال ۱۳۱۶ آسفالت شد می‌ نویسد: “احداث نخستین خیابان رشت سه سال به طول انجامید؛ از سال  ۱۳۰۳ تا ۱۳۰۶.  این خیابان در زمان خود مهم‌ترین خیابان رشت محسوب می‌شد.وی ادامه می‌دهد: عملیات اجرایی احداث نخستین خیابان در یک سال اول تا حوالی زمین‌های قرق کارگزاری، یعنی میدان حشمت فعلی جایی که اداره ثبت اسناد قرار دارد، رسیده بود. در سال دوم، بلدیه رشت خانه‌های مسیر فاز دوم یعنی از قرق کارگزاری تا ناصریّه را خریداری و اقدام به تخریب کرد و مسیر خیابان امام را تا میدان فرهنگ فعلی امتداد داد.
این پژوهشگر یادآور می‌شود: این خیابان محل گردش اهالی رشت نیز بوده است. مسیر ابتدایی خیابان که بازگشایی شد، به عنوان گردشگاه شهروندان رشتی مورد توجه و استفاده قرار گرفت. پس از تکمیل فاز اول این خیابان، مدتی احداث امتداد خیابان به تعویق افتاد. قرار بود این خیابان از سمت جنوب تا پل عراق ادامه یابد و از سمت شمال نیز تا پل بوسار(گلسار) کشیده شود که به دلیل مقاومت ورثه خواجه آوادیس هوردانانیان که از شخصیت‌های تاجر و نیکوکار خوشنام ارمنی مقیم ابتدای خیابان سعدی بود، ناتمام ماند.تاریخ بنای خیابان امام خمینی (ره) آنگونه که نیکویه می‌گوید؛ بر روی دیوار آجری ساختمانی قدیمی در‌‌ همان خیابان جنب ساختمان آذربانی که اینک «مهمانپذیر بهار» نام دارد، حک و نوشته شده است: «این خیابان در تاریخ سنه  ۱۳۴۴ ق کشیده شد، اول بنایی است که به اتمام رسید.» این آجر نوشته نشان می‌دهد که ساختمان مهمانپذیر بهار نخستین عمارت در نخستین خیابان رشت است.